زخم مردم و سیلی عبرت ، مهری کیانوش راد

 

زخم مردم  و سیلی عبرت 

قرآن خوردنی است یا خواندنی 

تا به حال به این موضوع فکر کرده اید ؛ قرآن را می خورند یا می خوانند؟

آن چه مرسوم است و دیده ایم ، چنین است :

قرآن را خواندند و خواندیم.

حفظ کردند و حفظ کردیم.

به ظاهر آن اهمیت دادند ، که با آب طلا بنویسند ، خطاطی ماهر بنویسد ،

ما هم تجلیل کردیم و هیچ گاه فکر نکردیم که تجلی نور مهم تر است یا زینت آن؟

به اجتهاد و زمانه نیندیشدیم .

یادمان رفت که زمانی فخر شیعه ، اجتهاد بود ، عالمانه مشکلات را دیدن و راه حل را 

پیدا کردن؛ اما افسوس که بسیاری دیگران را کوته نظر دانستند و از دیگران نظر نخواستند.

به نمونه ای ملموس اشاره می کنیم:

احساس وحشت از عدم شرکت مردم در انتخابات شد و به جای شنیدن چرایی ماجرا ،

بزرگی اعلام کرد:« هر کس در انتخابات شرکت نکند، کافر است.»

به جای دلجویی از زخم مردم ، نیشتر بر زخم فرو شد و به جای مداوا ، دردی بر درد افزون شد.

به حقیقت راه به خطا رفته است؛ شاید به این دلیل که :

به جای خوردن قرآن و هضم آن ، آن را جویدیم و در جیب گذاشتیم، یا بیرون ریختیم.

اما در این عالم کسانی هستند که دیگرگون عمل کردند چون دیگر گون اندیشیدند؛ 

یکی از این انسان ها مولانا جلال الدین است ، همان که در حدود 2800 آیه ،

به تعبیر علامه محمد تقی جعفری مورد استشهاد وی در مثنوی قرار گرفته است .

شیخ بهایی در وصف مثنوی او می گوید:

من نمی گویم که آن عالی جناب / بود پیغمبر ، ولی دارد کتاب

مثنوی او چو قرآن مدل / هادی بعضی و بعضی را مضل 

همین مولانا ، وصف زیبایی از قرآن و قاریان دارد که خواندنی و شاید راهگشا برای زمانه ی ما باشد.

در فیه مافیه ، متن 100 می فرماید:

« آورده اند که در زمان رسول (ص) از صحابه هر که سوره ای یا نیم سوره ای یاد گرفتی ،

او را عظیم خواندی و به انگشت نمودی که سوره یاد دارد!

برای آن که ایشان قرآن را می خوردند!

منی را از نان خوردن یا دو من را، عظیم باشد ؛ الا که در دهان کنند و بخایند و بیندازند، هزار خروار 

توان خوردن !...»

یعنی :

ده من نان را جویدن و در جیب گذاشتن کاری سهل باشد،یک نان را جویدن و هضم کردن کاری صعب باشد.

همه ی مشکل همین است . خواندن قرآن هرچند کمالی است؛ اما کمال نورانی آن ، برای فرد و جامعه ای 

است ، که می خواند و می فهمد ، اجتهاد می کند و به مرحله ی عمل در می آورد.

مولانا در متن 202 می فرماید:

« خلایق طفلان راهند، از قرآن لذت ظاهر یابند و شیر خورند، الا آن ها که کمال یافته اند، ایشان را 

در معانی قرآن تفرجی دیگر باشد و فهمی دیگر کنند.»

کاش ما را یک سیلی باشد ، که ما را اصلاح کند.

در متن 223 فیه ما فیه می فرماید:

« شخصی امامت می کرد و خواند:

الاعراب اشد کفرا و نفاقا 

از روسای عرب یکی آن جا بود ، یکی سیلی محکم وی را فرو کوفت!

در رکعت دوم خواند:الاعراب من آمن بالله و الیوم الاخر 

آن عرب گفت: الصفع  اصلحک »

مولانا جان کلام را بیان کرده ، سیلی روزگار باید عبرت آموز باشد.

اما اگر سیلی ها افزون شد ، چه باید کرد؟

باید اعتراف کرد :

سیلی اول ، سیلی عبرت و چون افزون شد، وقت رفتن است.

خرداد 1400