شریعتی در ترازوی نقد، مهری کیانوش راد

شریعتی در ترازوی نقد 

این روزها تازیانه ی نقد بر دیگران زدن کاری سهل به نظر می رسد، 

البته نقد که نه ، منظور سلاخی یک اندیشه است.

بزرگی یک انسان به اشتباه نکردن او نیست .

اشتباه از آن کسانی است که به جستجوی راهی نو ، قدم در

سنگلاخ های ناشناخته می گذارند.

بزرگی از آن کسی است ؛ که چون اشتباه کرد ، می پذیرد و اصلاح می کند.

شریعتی خوب یا بد ، فرزند زمان خویش بود، نقد رویدادی باید متناسب با

شرایط محیطی ، زمانی و اعتقادی آن روزگار باشد ، تا منصفانه به قضاوت بنشینیم.

ما جوانان آن روزگار ، در آن کویر خشک ، با زلال آبی روبرو شده بودیم که عطش ما را 

به خنکایی چندان دلپذیر مبدل می کرد ؛ که هر کدام از ما ، دستی شدیم  تا دستی

دیگر را بگیریم، دهانی شدیم پر از آواز رسیدن ، قلبی شدیم که به اهنگ عشق می طپید.

برای ما جوانان ، سایه ی سرو بلندی بود ، تا جمع تنهایان را زیر سایه ی خود جمع کند.

گلوگاه پرآوازه ای بود که به آواز عشق می خواند و به فریاد رهایی جمع می کرد و با قدرت 

رفتن ، گره از پای بسته ی جوانان آن روز می گشود.

این حرف ها را کسی احساس می کند ؛ که آن روزها ی بی کسی جوانان را درک کرد باشد.

شریعتی هر چه بود، نشان راه جوانانی شد ؛ که در چند راهی ها سرگردان مانده بودند.

سخن شریعتی در کتاب کویر ، چه پرمعناسب به کسانی که او را «هیاهویی برای هیچ »می خوانند:

«پیش از آن که بیندیشی تا چه بگویی، بیندیش که چه می گویم.»

و در دفاع از خود می گوید:

« اما چه بگویم ؟ در برابر این همه نقدهای جامعه شناسانه و ادبی و غیره دفاعی ندارم ! 

نیازی هم به تبرئه خود احساس نمی کنم...

آن چه بدان دچاریم جدی تر و حیرت انگیزتر از آن است که بتوان چندان خاطرجمع بود که دلهره ی

قضاوت این و آن داشت و چندان بی درد زیست که از نقد نقادی به فغان آمد .»

شریعتی پاسخی برای پرسش های لاینحل جوانانی بود که در مکاتب غربی آن روزگار سرگردان بودند.

شریعتی جوان مرگ شد. 

سن 44 سالگی آغاز راه کمال برای کسی است که اندیشیدن ، دغدغه ی اوست.

اگر همه ی اندیشه ها ی او را غبار زمان بپوشاند ، کتاب کویر و با مخاطب های آشنا  ، 

او را کفایت است.

خرداد 1400

.............

نقل از کویر ، علی شریعتی ،  ص سی و یک و ص بیست 

نشر فرهنگ و هنر خراسان، 1349